RUSYA’DA NELER OLUYOR? PUTİN, PRİGOJİN VE DERİN DEVLETİN GELECEĞİ

Kremlin, geçen ay maruz kaldığı dronlu saldırıdan haftalar sonra bu kez Wagner saldırısına karşı korunuyor. Moskova’da üst düzey tedbirler alındı. Rus Ordusu, bir iç savaşı önlemek için mücadele veriyor. Dr. Cafer Talha Şeker, 2024 seçimleri öncesi ABD ve Rusya’da yaşananları “Rusya’nın Ukrayna’daki direnişi” üzerinden analiz etti.

Dr. Cafer Talha Şeker

23 Haziran 2023 günü erken saatlerde küresel medyayı heyecanlandıran bir olay yaşandı. Ukrayna’da operasyon yürüten Rus silahlı kuvvetlerinden Wagner’in karargahına bir saldırı yapıldı. Bunun üzerine Wagner’in lideri Savunma Bakanlığı’nı tehdit ederek Moskova’da bir operasyona girişeceklerini ilan etti.

Rus derin devletine bağlı bir şirket olarak bilinen Wagner, devlet başkanına yakın bir oligark olan Yevgeniy Viktoroviç Prigojin liderliğinde çalışıyor. Oligark patron, Wagner’e bu saldırıyı Rus Ordusu’nun yaptığını açıklayarak Moskova’daki bir grubu tehdit etti.

Peki, 2024 seçimleri yaklaşırken bu tehdit uzun vadeli hedefi olan bir darbe iddiası mıdır yoksa Moskova’daki iç mücadelenin kısa vadeli bir yansıması mı olacaktır?

Wagner Başkanı Prigojin, Moskova’yı tehdit ederken. 23 Haziran 2023.

***

Wagner Başkanı Prigojin, Moskova harekatının “bir darbe olmadığını” sadece bir “adalet hareketi” olduğunu söyledi. Esasen Wagner ile Savunma Bakanlığı arasında giderek artan anlaşmazlık bir süredir basına yansıyordu. Hatta Putin’in hemşerisi Prigojin’in Kremlin’e göz dikeceği bile konuşuluyordu. Ukrayna savaşı başlayınca Wagner’in Moskova’da bir darbeye yol açacak herhangi bir olayda rol oynaması iyice mümkün oldu. Muhtemelen Rusya’da ve ABD’de 2024 seçimleri yaklaşırken küresel siyasette başka büyük gelişmeler de olacaktır.

Putin ve Prigojin, Kremlin Sarayı’nda.

2024’te ABD’de başkanlık seçimleri yapılacak. FBI’ın ortaya koyduğu dosyalar, yeniden aday olan eski başkan Donald Trump’ın önünü kesme hamleleri olarak görülüyor. Zira Trump bir daha başkan olursa Rusya – Ukrayna savaşını saatler içinde sona erdireceğini iddia ediyor. Hatta mevcut politikalar ve Amerikan derin devleti yüzünden “Üçüncü Dünya Savaşı’nın çok yaklaştığını” da ifade ediyor. Trump’ın arkasında Amerikan milliyetçilerin yer aldığını biliyoruz.

Ruslar Ukrayna’da direnirken Amerikan derin devletinde tarafların yer altındaki savaşı da devam ediyor. Trump’a saldıran derin bir yapıya karşı başka birileri Başkan Biden aleyhinde dosyalar ortaya çıkardı. Kirli dosyalarla yürütülen bu mücadelenin 2024’e kadar giderek şiddetleneceği belli. Bunun tesiri Atlantik’ten Karadeniz’e ve Çin’e kadar hissedilecek gibi.

***

Paris İklim Antlaşması ile başlatılan petrol sonrası sanayi modeli Rus ve Amerikan milliyetçilerin üzerine bir kabus gibi yaklaşıyor. Amerikan ve Rus petro-dolar çıkar grupları Başkan Biden’ı destekleyen lobilerin düşmanıdır. ABD’deki demokratik yapı ülkeyi sürekli olarak milliyetçi petro-dolarcıların yönetmesine müsaade etmiyor; bu yüzden hukuken iktidarda olamayan çıkar grupları fiilen güçlerini sürdürmek için derin Amerika’dan siyaseti etkilemeye çalışıyorlar.

Rusya’da ise ABD’den farklı bir yapı var. Devlet başkanı demokratik seçimlerle belirlense bile seçilen lider uzun yıllar ülkeyi yönetebiliyor. 2024’teki seçimlerden önce yapılan yeni düzenlemeye göre Vladimir Putin, seçilmesi halinde 2030’lara kadar başkanlık yapabilecek. Bu durumda Rusya’daki iç mücadele ABD’deki gibi milliyetçiler ile küreselciler arasında değil bizzat petro-doları paylaşan milliyetçi gruplar içinde yaşanıyor. Son Wagner olayına bu pencereden bakmak bu yüzden önemlidir.

ABD’deki Biden Hükümeti’ni destekleyen lobiler, Amerikan milliyetçilere de Rus devletini oluşturan çıkar gruplarına da karşıdır. Bilindiği üzere, 2020 ABD seçimleri yaklaşırken Biden ekibinin Ukrayna ile bağları tartışılıyordu. Seçimden sonra Biden Hükümeti kurulunca Ukrayna savaşı başlamıştı. Ukrayna savaşının esas sebebini 25 Şubat 2022’de KASAM’da yayınlanan “RUSYA NEDEN UKRAYNA’YA GİRİYOR? LOBİLERİN SAVAŞI MI?” yazımda analiz etmiştim. “Petro-devletleri ve petrol lobisini çökertmek isteyen küresel sermaye lobisinin desteklediği bu krizde” Rusya’nın büyük kayıplarla karşılaşma riskine atıf yaparken “Ukrayna savaşı, küresel petrol lobisini bölecek midir?… Bu dev lobinin Rus kanadıyla İngiliz-Amerikan kanadı bölünecek mi? Bunu zaman gösterecek” demiştik. Şimdi bu lobiler içinde ve lobiler arasındaki mücadelede belli bir noktaya doğru yaklaşıyoruz.

***

Amerikan petrol lobisinden beslenen milliyetçi kanat 2024 seçimleri öncesi Cumhuriyetçi Parti’de birliği sağlayarak ABD’deki iç mücadeleden güçlenerek çıkmaya çalışıyor. Rus enerji sektöründen beslenen Rusya’daki milliyetçi kanat ise 2024 seçimleri öncesinde birliği kaybetme tehlikesiyle yüzleşiyor.

Dün Wagner ile Rus Ordusu arasında patlak veren olay aslında aylardır yaşanan bir gerilimin sonucuydu. Rus devleti uzun bir süredir yurt dışındaki silahlı ve siber operasyonlarda Wagner’i kullandı. Wagner’in liderliği “Putin’in Şefi” olarak bilinen, devletin yemekhanelerine bile hâkim olan oligark Prigojin’e bağlıydı. Şimdi sormamız gereken yeni sorular şunlardır:

Ortadoğu ve Afrika’da çok iş yapan Wagner, uzaktan ABD seçimlerini etkileme iddiasında olsa da içindeki Rus devletinden güçlü olabilir mi? Ukrayna savaşıyla birlikte artık kontrol edilemez bir güç haline mi gelmiştir? Bu sorular mühim.

Eğer bu olay Wagner’i veya Prigojin’i bitirmek isteyen Kremlin’in bir operasyonu değilse o halde Kremlin’deki başkanı veya Savunma Bakanı’nı değiştirmek isteyen bir grubun hamlesi olabilir. Prigojin’in gözü Savunma Bakanlığında mıdır yoksa devlet başkanlığında mıdır belli olmaz. Neticede Kremlin’e bağlı petro-dolar grupların sayısı az değil. Her halükârda hedef devlet başkanlığı ise o halde Wagner bu kez 2024’teki ABD başkanlığını değil 2024 Rusya seçimlerini şekillendirmek için kullanılıyor demektir.

FBI’ın iddiasına göre 2016’daki ABD seçimlerinde Trump’ın kazanmasını sağlayan internet propaganda operasyonları Wagner’in işiydi. Bu yüzden Amerikan istihbarat kuruluşlarıyla aynı çizgide yayın yapan küresel medya Trump’ı “Putin destekli ABD başkanı” olarak göstermişti. FBI, kara listeye aldığı Prigojin’in başına da mükafat koymuştu.

***

İngiliz istihbaratından 1 Haziran 2023 günü basına yansıyan bir haber dikkat çekiciydi: Artık Wagner lideri Prigojin’in de içinde yer aldığı milliyetçi çevrede Putin’in liderliğini sona erdirmekten bahsedenler vardı. Bu açık haberden üç hafta sonra Wagner ile Rus ordusu arasında çatışma başladığı küresel basına yansıdı.

Savaşın başından beri savunduğum görüşü bir kez daha ifade edeyim: Ukrayna’da direnen daha ziyade Rusya’dır. Ukraynalılar işgale uğrayan bir vatanı ve buradaki evlerini savunuyorlar; Ruslar ise koca bir imparatorluk enkazı altında kalmamak için uğraşıyorlar.

Başkan Putin 2024’e kadar direnirse seçimi kazanıp aynı yıl Trump’ın da kazanmasını bekleyecektir. Aksi halde Rus ve Amerikan milliyetçiler ve beslendikleri petrol lobileri dağılma riskiyle karşılaşacaktır.

Başkan Putin, Rus istihbaratının koridorlarından geçerek devlet başkanı olmuştu. Yani sahadan ve mücadelenin içinden çıkıp gelmişti. Rus derin devleti onu öne geçirip petrol sektörünü yeniden düzenlemiş; özelleştirilip küreselcilere satılan şirketleri geri alıp millileştirmişti.

Wagner Başkanı Prigojin de artık o tecrübelere fazlasıyla sahip. Kremlin’in mutfaklarına ve Moskova’nın dijital dünyasına hakim olan; Rus Ordusu Ukrayna’da oyalanırken başkente askeri harekat düzenlemekten bahsedip orduyu bölecek kadar kendinden emin olan Prigojin’in Putin’den ne eksiği var?

Son Wagner olayı devlet başkanının bir hamlesi değilse yeni bir devlet başkanına ön açan bir hamle olabilir. Ülkelerdeki olaylar ve kişiler değişebilir; dünyadaki esas kavga küreselciler ile milliyetçiler arasında devam ediyor. 2024 yolunda milliyetçileri zor virajlar bekliyor.

Sovyetlerin çöküşü gibi petro-dolar merkezli Rus derin devleti çökerse neler olur? Ayrı bir analiz konusudur.

spot_img

Yazılarımız ve gelişmelerden haberdar olmak için mail bültenimize abone olun.